Stomatologia dziecięca
Zapewne większość z nas pamięta swoje reakcje z dzieciństwa na gabinet stomatologiczny i biały fartuch lekarski. Dzieci należą do tej szczególnej grupy pacjentów, której należy poświęcić znacznie więcej troski i uwagi, ponieważ niemiłe wspomnienia mogą zakorzenić się w ich psychice i niekorzystnie wpływać na późniejszy okres rozwoju. Obecnie gabinety stomatologiczne oferują wiele udogodnień, które pozwalają dziecku na bezstresowe zapoznanie się z gabinetem, zabawę w leczenie ząbków, a na koniec otrzymanie nagrody i ciekawego upominku. Takie wizyty adaptacyjne są najlepszą formą zaprzyjaźnienia się dziecka ze stomatologiem i późniejsze, bezbolesne leczenie. Najważniejszą kwestią, na jaką zwraca się uwagę jest sprawa, zapobiegania powstawaniu problemów stomatologicznych, czyli profilaktyka. Każde dziecko powinno być pod stałą opieką stomatologiczną.
Leczenie
Pierwszą, zupełnie bezbolesną metodą z wyboru, w przypadku próchnicy na dużych i płaskich powierzchniach, jest lapisowanie (impregnacja). Polega ona na pokryciu próchnicy za pomocą azotanu srebra. Zabieg należy powtórzyć trzy razy. Niestety, główną wadą lapisowania jest przebarwienie zębów na czarno. Czasami zęby przednie wymagają przygotowania w postaci poszerzenia przestrzeni miedzy zębami jeszcze przed zabiegiem impregnacji.
Bardzo ważne jest, aby ząb mleczny pozostał w buzi pacjenta zdrowy lub wyleczony do czasu naturalnej wymiany uzębienia. Jego przedwczesne usunięcie może spowodować nieprawidłowości w zgryzie takie jak stłoczenia, nieprawidłowe ustawienie zębów lub zatrzymanie zęba w kości. Pierwszy kontakt dziecka z lekarzem ortodontą powinien mieć miejsce około trzeciego roku życia, wtedy kiedy dziecko ma już wyrznięte wszystkie zęby mleczne. Od czwartego roku życia można już stosować aparaty ruchome. Jeśli natomiast nie stwierdza się zaburzeń zgryzu, to następną wizytę należy odbyć wtedy, gdy dziecko będzie miało cztery siekacze stałe górne i dolne, czyli około ósmego roku życia. Jeśli jednak te zęby się nie pojawią, w wieku dziewięciu lat powinno się wykonać zdjęcie przeglądowe – pantomograficzne. Na podstawie tego zdjęcia można dokładnie ocenić stan całej jamy ustnej oraz zawiązki zębów stałych. Dbałość o zdrowie jamy ustnej w małego dziecka będzie procentowało w przyszłości. Właściwa higiena jamy ustnej, wizyty kontrolne, czy też bezbolesne leczenia spowodują, że nasze dzieci będą wdzięcznymi pacjentami z pięknym uśmiechem na twarzy.
Właściwa profilaktyka zębów mlecznych, a później stałych przynosi wymierne korzyści w późniejszym okresie, zapobiega dodatkowym stresom, jak również jest o wiele tańsza niż leczenie. Powstanie próchnicy nie jest jeszcze powodem do paniki. Jest to jednak najwyższy czas, by umówić się na wizytę w gabinecie stomatologicznym. Nowoczesne gabinety stomatologiczne oferują całą gamę możliwości bezbolesnego leczenia, a troskliwa i delikatna opieka lekarza stomatologa w połączeniu z zastosowaniem najnowszych metod leczenia próchnicy pozwala na uniknięcie jakiegokolwiek dyskomfortu w trakcie zabiegu stomatologicznego u dziecka. Zęby mleczne, tak jak zęby stałe, mogą zostać zaatakowane przez próchnicę, która nie leczona prowadzi do przykrych i bolesnych stanów zapalnych miazgi.
W okresie rozwoju dziecka bardzo często zdarzają się urazy w obrębie buzi małego pacjenta. Najwięcej wypadków zdarza się u dzieci uprawiających czynnie różnego rodzaju dyscypliny sportowe. Po każdym takim urazie dziecko powinno zostać dokładnie zdiagnozowane przez lekarza stomatologa. W przypadku gdy nie dochodzi do przemieszczenia zębów mlecznych zalecana jest jedynie obserwacja i wzmożona higiena jamy ustnej (przemywanie rumiankiem i wodą utlenioną). Jeżeli jednak wystąpi przemieszczenie zęba mlecznego lub też jego wgłębienie należy rozważyć decyzje o jego usunięciu. Istnieje także kilka innych powodów, dla których trzeba usuwać zęby mleczne: – zwiększona ruchomość spowodowana wyrzynaniem stałego zęba – wyrznięcie zęba stałego obok mlecznego – istniejące ropne przetoki i stany zapalne niedające wyleczyć się zachowawczo. Stan zdrowia jamy ustnej dziecka i jego zębów mlecznych nie jest bez wpływu na prawidłowy rozwój zębów stałych. Zawiązki tych zębów umiejscowione są w okolicy korzeni zębów mlecznych. Tak więc, jeśli w zębie mlecznym toczy się proces zapalny, może to spowodować poważne zaburzenia w rozwoju zawiązka zęba stałego.
Rodzice od urodzenia powinni regularnie przemywać dziecku dziąsełka za pomocą gazika z wodą lub rumiankiem oraz masować je za pomocą gumowej szczoteczki. W momencie pojawienia się pierwszego ząbka należy zacząć używać specjalnej szczoteczki dla dzieci (odpowiednie dla wieku). Rodzice powinni myc ząbki aż do 6 roku życia, oczywiście w tym czasie należy stopniowo wprowadzać dziecko do samodzielnego mycia zębów, najlepiej poprzez zabawę.
Do mycia zębów mlecznych zaleca się stosowanie past dla dzieci o obniżonej zawartości fluoru (do 500 ppm). Najlepsze są pasty, które nie posiadają wyrazistego smaku. Dzięki temu dziecko nie będzie połykało nadmiarów.
Dziecko w tym okresie powinno być dokładnie badane przez lekarza stomatologa. W przypadku, gdy u dziecka nie stwierdza się ognisk próchnicy, wskazane jest raz na 6 miesięcy lakierowanie (malowanie) preparatem zawierającym fluor przeznaczonym specjalnie dla dzieci. Ma on miły zapach i ładny żółty kolor. Ponieważ jest to zabieg absolutnie bezbolesny, może być dla dziecka początkiem znajomości z gabinetem stomatologicznym. Jeżeli jednak dziecko ma próchnicę, należy w pierwszej kolejności wyleczyć wszystkie ząbki, a zabieg lakierowania powtarzać co 4 miesiące.
Dziecko powinno zapoznać się z gabinetem dość wcześnie. Poleca się, by pierwsza wizyta miała miejsce już od około 6 miesiąca do 1-go roku życia dziecka, tj. po ukazaniu się pierwszych zębów mlecznych. Wówczas poza sprawdzeniem, rozwój twarzy i jamy ustnej postępuje w prawidłowy sposób rodzice otrzymują wskazówki dotyczące diety i pielęgnacji wyrzynających się zębów mlecznych. Jakiekolwiek wcześniejsze pojawienie się ząbków lub też ich braknie powinno zostać zbagatelizowane i wymagana jest konsultacja z lekarzem stomatologiem.
U dzieci w wieku 6 lat wyrzynają się pierwsze zęby stałe (trzonowce – “szóstki”). Są to zęby, które wymagają szczególnej troski, gdyż ich wyżynanie nie jest poprzedzone wypadaniem zębów mlecznych i może zostać przeoczone przez rodziców. Są to zęby bardzo szybko atakowane przez próchnicę. To właśnie “szóstki” z całego uzębienia stałego są najszybciej i najczęściej tracone. Najlepszym rozwiązaniem jest natychmiastowe zalakowanie głębokich bruzd lakami fluorowymi (są to światło-utwardzane lakiery, które wydzielają fluor). Odbywa się to po wcześniejszym oczyszczeniu zębów przez lekarza stomatologa lub higienistkę i tak jak zabieg lakierowania jest całkowicie bezbolesny dla młodego pacjenta. Zalakowane zęby wymagają systematycznych kontroli, m.in. w celu sprawdzania szczelności laku. Właściwa profilaktyka zębów mlecznych, a później stałych przynosi wymierne korzyści w późniejszym okresie. Zapobiega dodatkowym stresom, jak również jest o wiele tańsza, aniżeli ewentualne leczenie. Gdyby jednakże doszło do próchnicy, nowoczesne gabinety stomatologiczne oferują całą gamę możliwości.